Spory zbiorowe i mediacja
W Polsce system rozwiązywania sporów zbiorowych określa
ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (t. jed. Dz. U. z 2015 r. poz. 295) – patrz:
Regulacje prawne. Zgodnie z art. 1 ww. ustawy, spór zbiorowy pracowników z pracodawcą może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych. Nie jest dopuszczalne prowadzenie sporu zbiorowego w celu poparcia indywidualnych żądań pracowniczych, jeśli ich rozstrzygnięcie jest możliwe w postępowaniu przed organem rozstrzygającym spory o roszczenia pracowników. Stronami sporu zbiorowego są: pracownicy – reprezentowani przez związki zawodowe oraz pracodawca lub pracodawcy, którzy mogą być reprezentowani przez właściwe organizacje pracodawców. Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych określa następujące etapy rozwiązywania sporów zbiorowych:
Rokowania
Spór zbiorowy istnieje od dnia wystąpienia przez związek zawodowy do pracodawcy z żądaniami, jeśli pracodawca nie uwzględni wszystkich żądań w terminie określonym w wystąpieniu (nie krótszym niż 3 dni. W wystąpieniu związek zawodowy lub wspólna reprezentacja związkowa określa przedmiot żądań objętych sporem. Ponadto podmiot reprezentujący interesy pracownicze w sporze zbiorowym może uprzedzić pracodawcę, iż w razie nieuwzględnienia postulatów zostanie ogłoszony strajk (ustawa zastrzega jednak, że strajk nie może zostać proklamowany przed upływem 14 dni od dnia zgłoszenia sporu). Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nakłada na pracodawcę obowiązek niezwłocznego podjęcia rokowań, w celu zakończenia sporu w drodze porozumienia. Jednocześnie na pracodawcy spoczywa obowiązek powiadomienia o powstaniu sporu właściwego okręgowego inspektora pracy. O składzie, liczebności, udziale doradców lub ekspertów, czasie trwania oraz miejscu prowadzenia rokowań decydują strony sporu zbiorowego. Jeżeli rokowania bezpośrednie nie doprowadziły do podpisania porozumienia, a związek zawodowy podtrzymuje zgłoszone żądania to zostaje sporządzony protokół rozbieżności ze wskazaniem stanowisk stron. Protokół rozbieżności nie musi stanowić wspólnego dokumentu stron.
Mediacja
Na gruncie ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych postępowanie mediacyjne jest obligatoryjne – musi zostać przeprowadzone po impasie rokowań. Mediacja jest również procedurą, która poprzedza inne metody rozstrzygania sporów zbiorowych: akcję strajkową lub w przypadku nieskorzystania z prawa do strajku – postępowanie przed kolegium arbitrażu społecznego. Jeśli strona, która wszczęła spór zbiorowy, podtrzymuje żądania zgłoszone pracodawcy jako przedmiot sporu i został sporządzony protokół rozbieżności – ze wskazaniem stanowisk stron, spór ten jest prowadzony przez strony z udziałem osoby dającej gwarancję bezstronności tzn. mediatora. Sporządzenie protokołu rozbieżności stanowi formalną podstawę przejścia do etapu mediacji. · Funkcję mediatora może pełnić każda osoba, na której udział w postępowaniu mediacyjnym wyrażą zgodę obydwie strony sporu zbiorowego. Osoba taka powinna cieszyć się ogólnym zaufaniem i gwarantować neutralność. · Strony sporu mogą wspólnie ustalić (wybrać) osobę mediatora z listy prowadzonej przez ministra właściwego do spraw pracy, w uzgodnieniu z organizacjami związkowymi oraz organizacjami pracodawców - reprezentatywnymi w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2015 r. , poz. 1240) ; wykaz mediatorów znajduje się na stronach internetowych MRPiPS, dialog.gov.pl lub jest udostępniany zainteresowanym stronom przez Departament Dialogu i Partnerstwa Społecznego. · Jeżeli strony sporu zbiorowego nie porozumieją się w ciągu 5 dni w sprawie wyboru mediatora, jest on wskazywany, na wniosek jednej ze stron, przez ministra właściwego do spraw pracy z listy mediatorów. O desygnowaniu mediatora przez ministra powiadamiane są strony sporu. Termin rozpoczęcia postępowania mediacyjnego ustala mediator bezpośrednio ze stronami sporu. Postępowanie to, w przeważającej liczbie przypadków, jest prowadzone na terenie zakładu pracy, w którym toczy się spór. Wynagrodzenie mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego jest uregulowane w
rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z 8 grudnia 2004 r. - patrz:
Regulacje prawne. Udział w postępowaniu mediacyjnym jest obligatoryjny dla stron sporu. Uchylanie się przez pracodawcę od udziału w procesie mediacji wypełnia przesłankę art. 26 ust. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Uchylanie się pracodawcy od ustawowego obowiązku uczestnictwa w postępowaniu mediacyjnym stanowi bezprawne działanie – uniemożliwiające przeprowadzenie mediacji – co uprawnia stronę związkową do zorganizowania strajku, bez uprzedniego wyczerpania możliwości rozwiązania sporu według zasad określonych w ustawie. Zgodnie z ustawą postępowanie mediacyjne polega na prowadzeniu sporu z udziałem mediatora. Przepisy nie określają wprost na czym ten udział ma polegać. Niemniej w ustawie znalazły się niektóre z uprawnień mediatora: 1) jeżeli w toku postępowania mediacyjnego mediator stwierdzi, że rozwiązanie sporu zbiorowego wymaga szczegółowych lub dodatkowych ustaleń związanych z przedmiotem sporu, zawiadamia o tym strony; 2) jeżeli w związku z żądaniem objętym sporem trzeba ustalić sytuację ekonomiczno-finansową zakładu pracy, mediator może zaproponować przeprowadzenie w tej sprawie ekspertyzy (jeśli strony nie postanowią inaczej, koszty ekspertyzy obciążają zakład pracy); 3) w przypadku podjęcia, przez strony, decyzji o przeprowadzeniu koniecznych analiz i ekspertyz mediator jest upoważniony do wystąpienia z wnioskiem do organizacji związkowej o przesunięcie terminu rozpoczęcia strajku na czas niezbędny do ich wykonania. Sugestie mediatora nie są jednak dla stron wiążące – zarówno te wymienione powyżej, jak i żadne inne. Mediator, w odróżnieniu od arbitra, nie ma żadnych uprawnień decyzyjnych. Podpisanie przez strony porozumienia lub sporządzenie protokołu rozbieżności ze wskazaniem stanowisk stron, czyli dokumentów kończących etap mediacji w sporze zbiorowym, to czynności, których dokonuje się przy udziale mediatora. O zakresie porozumienia decydują wyłącznie strony sporu zbiorowego – mediator może im służyć pomocą w redakcji dokumentu, bądź sugerować zastosowanie klauzul gwarantujących przestrzeganie zawartego porozumienia. Przepisy dotyczące rozwiązywania sporów zbiorowych nie określają czasu trwania postępowania mediacyjnego, a zatem mediacje powinny być prowadzone do czasu, kiedy strony sporu oraz mediator widzą szansę na osiągnięcie porozumienia. Ustawa, wprowadzając instytucję mediatora, nie określa żadnych warunków odnoszących się do jego kwalifikacji – wymaga jedynie, aby dawał on gwarancję bezstronności. Zadaniem mediatora jest udzielanie stronom pomocy w osiągnięciu porozumienia. Nie ma przeszkód do uzgodnienia przez strony zasad prowadzenia postępowania mediacyjnego. W przypadku każdej mediacji - bez względu na to, czy mediatora powołały same strony, czy też został on desygnowany przez ministra właściwego do spraw pracy – strony mogą ustalić zakres jego usług i sposób prowadzenia postępowania. Sposoby postępowania mediatora pomagającego stronom w osiągnięciu porozumienia nie są przedmiotem regulacji prawnej. Postępowanie mediacyjne kończy się podpisaniem przez strony porozumienia, a w razie nie osiągnięcia porozumienia – sporządzeniem protokołu rozbieżności ze wskazaniem stanowisk stron. Porozumienie kończące postępowanie mediacyjne może rozstrzygać o całości żądań zgłoszonych przez stronę związkową, a może być również porozumieniem częściowym. Nie osiągnięcie porozumienia rozwiązującego spór zbiorowy w postępowaniu mediacyjnym uprawnia do podjęcia akcji strajkowej.
Arbitraż społeczny
.Arbitraż - czyli rozjemstwo na gruncie ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych - ma charakter dobrowolny oraz jest pomyślane jako alternatywa strajku. Związek zawodowy prowadzący spór zbiorowy może, nie korzystając z prawa do strajku, podjąć próbę rozwiązania sporu przez poddanie go rozstrzygnięciu arbitrażu społecznego. Jeżeli spór dotyczy jednego zakładu pracy, rozpoznaje go kolegium arbitrażu społecznego przy sądzie okręgowym. Spór wielozakładowy rozpoznaje Kolegium Arbitrażu Społecznego przy Sądzie Najwyższym. Zgodnie z art. 16 ust. 3 ustawy - kolegium arbitrażu społecznego składa się z przewodniczącego, wyznaczonego przez prezesa właściwego sądu spośród sędziów tego sądu oraz sześciu członków, wyznaczonych w równej liczbie przez każdą ze stron sporu. Wniosek o wszczęcie postępowania arbitrażowego powinien zawierać określenie stron, przedmiot sporu oraz wskazywać osoby wyznaczone przez strony na członków kolegium. Do wniosku należy dołączyć protokół rozbieżności z rokowań i mediacji, a także dokumenty istotne dla rozstrzygnięcia sporu. Parytetowy skład kolegium i udział niezawisłego sędziego gwarantuje autonomię i bezstronność kolegium jako organu rozjemczego. Jeżeli rozstrzygnięcie sporu wymaga szczegółowych ustaleń, kolegium arbitrażu społecznego może zasięgnąć opinii ekspertów, jeżeli strony nie postanowią inaczej – koszty ekspertyzy obciążają zakład pracy. Na posiedzeniu kolegium arbitrażu społecznego strony sporu przedstawiają swoje stanowiska – w przypadku zawarcia porozumienia – jego treść powinna zostać umieszczona w protokole z posiedzenia i potwierdzona podpisami stron. Jeżeli nie doszło do porozumienia pomiędzy stronami, kolegium odbywa naradę, po której wydaje orzeczenie. Art. 16 ust. 6 ustawy pozostawia stronom sporu decyzję dotyczącą mocy wiążącej orzeczenia arbitrażowego. Oznacza to możliwość podjęcia przez każdą ze stron decyzji o uchyleniu się od skutków prawnych orzeczenia arbitrażu społecznego. Orzeczenie kolegium zapada większością głosów. Jeżeli żadna ze stron przed poddaniem sporu pod rozstrzygnięcie kolegium nie postanowi inaczej, orzeczenie to wiąże strony. Szczegółowy tryb postępowania przed kolegiami arbitrażu społecznego określa
rozporządzenie Rady Ministrów z 16 sierpnia 1991 r. - vide:
Regulacje prawne. Z dokumentacji gromadzonej w Departamencie Dialogu i Partnerstwa Społecznego (rejestracja sporów prowadzonych z udziałem mediatorów z listy ministra pracy i polityki społecznej) – wynika, iż strony sporów zbiorowych niezmiernie rzadko korzystają z procedury arbitrażu społecznego.
Misje dobrej woli
W przypadkach konfliktów pomiędzy pracownikami i pracodawcami, które ze względów formalno-prawnych nie mogą być rozpatrywane w ramach przepisów ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, a ich rozwiązanie jest istotne dla zachowania pokoju społecznego – rolę moderatorów pokoju społecznego pełnią wojewódzkie rady dialogu społecznego (WRDS). Mają one nadane m.in. kompetencje do rozpatrywania spraw konfliktowych. Zadania WRDS reguluje
ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu (Dz. U. z 2015 r., poz 1240) –
Regulacje prawne. Po zgłoszeniu sprawy przez uprawnione do tego strony i zapoznaniu się z nią, wojewódzka rada wyraża opinię lub podejmuje uchwałę o konieczności wyznaczenia osoby z misją dobrej woli, którą będzie osoba z listy mediatorów przy ministrze właściwym do spraw pracy. Osoba z misją dobrej woli pomaga stronom konfliktu w osiągnięciu porozumienia, jednak jej działania nie mają charakteru postępowania mediacyjnego prowadzonego w ramach ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. W wyjątkowych przypadkach, jeżeli wymaga tego interes społeczny, przewodniczący wojewódzkiej rady dialogu społecznego może samodzielnie – bez konieczności zwoływania posiedzenia WRDS - zadecydować o potrzebie wyznaczenia osoby z misją dobrej woli i wystąpić do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z wnioskiem o desygnowanie mediatora, który misję tę przeprowadzi.
Regulamin akcji strajkowej
Rolex replica
Prowadzenia akcji protestacyjnej i strajkowej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Fizjoterapia”.
Na podstawie ustawy z dnia 23-05-1991 o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (zwanej dalej ustawą) i Statutem OZZ „Fizjoterapia” z dnia 08.05.2003r Roz.II §13 p.13
ROZDZIAŁ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Akcje protestacyjne i strajki nie mogą być sprzeczne z Ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych z dnia 26-06-1991 (Dz. U 91.55.236 z późniejszymi zmianami) - zwaną dalej ustawą.
§2
Zakładowe i Regionalne organizacje związkowe w oparciu o niniejszy regulamin opracują regulaminy dla swoich organizacji.
§3
W czasie trwania sporu zbiorowego organy związkowe wszystkich szczebli biorące udział w sporze są zobowiązane do bezwzględnego podporządkowania się uchwałom i decyzjom Zarządu Krajowego, w ramach wcześniejszych uzgodnień oraz przebiegu sporów zbiorowych w poszczególnych jednostkach.
ROZDZIAŁ II
AKCJA PROTESTACYJNA
§4
Ogólnokrajowe akcje protestacyjno - strajkowe podejmowane są na mocy Uchwały Zarządu Krajowego podjętej zwykłą większością głosów.
§5
1. Podejmując uchwałę o rozpoczęciu akcji protestacyjno - strajkowej Zarząd Krajowy powołuje Krajowy Komitet Protestacyjny.
2. Krajowy Komitet Protestacyjny liczy 8 osób.
3. Krajowy Komitet Protestacyjny jest uprawniony do podejmowania wiążących uchwał w zakresie prowadzonej akcji protestacyjno - strajkowej w sytuacji, gdy obecnych jest przynajmniej 5 członków Krajowego Komitetu Protestacyjnego.
4. Po podjęciu uchwały przez Zarząd Krajowy o rozpoczęciu akcji protestacyjno - strajkowej Zarządy Regionów oraz zakładowych organizacji zobowiązane są do natychmiastowego omega speedmaster replica watches powołania Komitetów Protestacyjnych na terenie swojego działania. Liczebność i zasady działania Komitetów Protestacyjnych ustalają zarządy jednostek powołujące Komitety.
§6
Organy statutowe organizacji związkowych zobowiązane są do powiadomienia kierowników zakładów pracy o podjęciu akcji protestacyjno - strajkowej - każdy na terenie swojego działania.
§7
Komitety protestacyjne są bezpośrednio odpowiedzialne za kierowanie akcją protestacyjno -strajkową na terenie swego działania z uwzględnieniem wytycznych i zaleceń komitetu działającego przy jednostce organizacyjnej wyższego szczebla.
§8
Zewnętrzne formy protestu:
- oflagowanie w widocznych miejscach obiektów
- umieszczenie haseł informacyjnych o celach akcji protestacyjnych w formie; plakatów, transparentów, ulotek itp.
- Informowaniu społeczeństwa poprzez środki masowego przekazu o przyczynach akcji protestacyjnej, na podstawie informacji i wytycznych komitetu nadrzędnego.
ROZDZIAŁ III
PRZYGOTOWANIA DO STRAJKU
§9
1. Po podjęciu przez Krajowy Komitet Protestacyjny uchwały o przekształceniu się w Krajowy Komitet Strajkowy, Komitety Protestacyjne wszystkich szczebli przekształcają się w Komitety Strajkowe
2. Krajowy Komitet Strajkowy działa na zasadach ustalonych dla Krajowego breitling bentley replica watches Komitetu Protestacyjnego w § 8 ust. 2 i 3.
3. Komitety Strajkowe tworzą fundusze strajkowe, w miarę posiadanych środków.
§10
Krajowy Komitet Strajkowy przekazuje w formie uchwały informacje o przedmiocie sporu do Komitetów Strajkowych niższych szczebli celem przeprowadzenia głosowania wśród załogi w kwestii podjęcia akcji strajkowych, w ramach prowadzonych w tych jednostkach sporów zbiorowych, zgodnie z art. 20 Ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
§11
1. Wyniki głosowania przekazywane są do Krajowego Komitetu Strajkowego przez Komitety Strajkowe zakładowych organizacji związkowych w ustalonych terminach.
2. Zakładowe Komitety Strajkowe zobowiązane są do równoczesnego przekazania Krajowemu Komitetowi Strajkowemu danych osobowych i bezpośredniego kontaktu (numer telefonu komórkowego) do osoby wybranej dla bezpośredniego kontaktu z Krajowym Komitetem Strajkowym.
§12
Krajowy Komitet Strajkowy po otrzymaniu wyników głosowania podejmuje ostateczną decyzję o terminie i formie przeprowadzenia akcji strajkowej.
§13
Komitety Strajkowe wszystkich szczebli organizują w swoich siedzibach dyżury, w czasie których w szczególności należy:
- W pełni i na bieżąco informować członków związku i załogę o przyczynach oraz celach prowadzonej akcji strajkowej
- Analizować nastroje załogi
- Organizować członków związku i środki w celu sprawnego przeprowadzania akcji strajkowych
- Pozostawać w pełnej wzajemnej łączności.
§14
W okresie od podjęcia akcji protestacyjnej do podjęcia strajku i w czasie jego trwania prowadzi się wzmożoną akcję informacyjną zgodnie z zapisem §21 niniejszego regulaminu polegająca na informowaniu społeczeństwa o terminie, czasie oraz zasięgu akcji strajkowej poprzez:
- Środki masowego przekazu,
- Ulotki i obwieszczenia dla pacjentów i ich rodzin,
- Plakatowanie placówek ochrony zdrowia.
ROZDZIAŁ IV
STRAJK
§15
Pracownicy biorący udział w strajku podlegają ochronie prawnej zgodnie z ustawą.
§16
W czasie trwania strajku obowiązują zasady określone w niniejszym regulaminie.
§17
Zasady prowadzenia akcji strajkowej:
1. Strajk polega na całkowitym (lub częściowym) powstrzymaniu się pracowników od wykonywania pracy.
2. Komitet Strajkowy ustala, które grupy zawodowe biorą czynny udział w strajku.
3. Ogłoszenie strajku powinno nastąpić co najmniej na 5 dni przed jego rozpoczęciem, najpóźniej w tym samym terminie należy powiadomić o planowanym strajku pracodawcę.
4. Komitety Strajkowe są zobowiązane współdziałać z kierownikiem zakładu pracy w zakresie:
- Określenia miejsca pobytu strajkujących pracowników wyposażonych w telefon stacjonarny, komórkowy.
- Zapewnienia bezpieczeństwa i opieki medycznej strajkującym pracownikom.
- Zapewnienia kierownikowi swobody pełnienia obowiązków i rolex submariner replica watches wykonywaniu uprawnień w odniesieniu do pracowników nie biorących udziału w strajku
- Zapewnienia ochrony mienia zakładu i nieprzerwanej pracy tych obiektów, w których zaprzestanie pracy może stanowić zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego.
§18
W przypadku uzyskania informacji, dotyczącej prowadzonej akcji protestacyjno - strajkowej sprzecznej z ustaleniami Krajowego Komitetu Protestacyjnego lub Strajkowego należy się z nim natychmiast skontaktować celem wyjaśnienia rozbieżności i potwierdzenia otrzymanych informacji.
§19
Strajk może być odwołany decyzją Krajowego Komitetu Strajkowego.
ROZDZIAŁ V
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
§20
W sprawach nie uregulowanych niniejszym regulaminem decyzje podejmuje w zależności od etapu akcji Krajowy Komitet Protestacyjny lub Strajkowy.
§21
1. W celu zapewnienia jednolitości i wiarygodności informacji przekazywanych w czasie akcji protestacyjnych lub strajkowych środkom masowego przekazu w Komitetach wyznacza się osobę do kontaktów z mediami (rzecznik komitetu).
2. Pracami rzeczników poszczególnych Komitetów kieruje rzecznik Komitetu Krajowego (protestacyjnego lub strajkowego w zależności od etapu akcji).
§22
Krajowy Komitet Strajkowy ustala, które zakłady pracy biorą czynny udział w strajku, z uwzględnieniem wzajemnych ustaleń i stadium sporu zbiorowego w zakładzie.
§23
1. Udział pracownika w strajku zorganizowanym zgodnie z przepisami ustawy nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych.
2 W okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy z wyjątkiem praw do wynagrodzenia.
§24
Regulamin wchodzi w życie z dniem uchwalenia przez Zarząd Główny OZZ „Fizjoterapia”.
Powyższy regulamin został uchwalony na zebraniu Zarządu Głownego OZZ „Fizjoterapia”
w dniu
..................
Zarząd
Powyższy tekst Zarząd Główny na spotkaniu w dniu 01.03.2008 postanowił poddac pod głosowanie podczas Krajowego Zjazdu Delegatów.
